Jak organizować zbiórki publiczne dla swojego dziecka z niepełnosprawnością?

Niestety zdarza się — Twoje dziecko jest niepełnosprawne, chore… Koszty leczenia, rehabilitacji, przedmiotów ortopedycznych i medycznych przerastają Twoje możliwości finansowe. Co dalej? Być może znajomi proponują zbiórkę, a Twój umysł się przed tym broni. Nie masz głowy do tego, by zajmować się dodatkowymi obciążeniami, a procedury formalne Cię przerażają.

Jesteśmy tu po to, by Ci pomóc. Poniżej znajdziesz poradnik, z którego dowiesz się, w jaki sposób możesz sprawnie organizować zbiórki publiczne od strony formalnej i prawnej. Wiedza, którą zaczerpniesz z naszego artykułu, będzie Ci służyła, by podjąć skuteczne działania zgodnie z prawem.

Kiedy zbieranie pieniędzy lub sprzętu będzie zbiórką publiczną?

Być może błędnie myślisz, że gdy zbierasz jakiekolwiek środki finansowe na leczenie swojego dziecka lub inne jego potrzeby, to prowadzisz zbiórkę publiczną. Tak nie jest, nawet jeśli Twoja akcja ma miejsce w przestrzeni ogólnodostępnej. Co zatem odróżnia akcje charytatywne od zbiórek publicznych?

Abyś mógł mówić, że przeprowadzasz zbiórkę publiczną, wszelkie działania polegające na zdobywaniu pieniędzy lub darów w naturze, powinny być zgodne z Ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Twoja zbiórka będzie publiczną według tej Ustawy, jeśli spełnisz jednocześnie 3 warunki.

1. Będziesz zbierał gotówkę lub dary rzeczowe.
2. Zbiórka będzie prowadzona w miejscach ogólnodostępnych.
3. Zadanie, które zrealizujesz dzięki zbiórce, będzie się mieściło w katalogu zadań ze sfery publicznej, zgodnie z art. 14 ustawy.

To, co będzie cechowało zbiórkę publiczną dla Twojego dziecka to zbieranie do puszek lub koszy, a w związku z tym nie będziesz mógł w żaden sposób ewidencjonować poszczególnych wpłat lub darów rzeczowych. To jest powód, dla którego między innymi, musisz zgłosić swoją akcję charytatywną. Dzięki zgłoszeniu możesz prawidłowo rozliczyć zebrane środki, a jednocześnie w trakcie akcji mieć potwierdzenie legalności zbiórki.

Kto może organizować zbiórki publiczne?

Ustawodawca przewidział ścisłe reguły prowadzenia zbiórek publicznych włącznie z tym, kto może realizować takie przedsięwzięcia. Ustawa mówi, że zbiórki publiczne mogą prowadzić:

• Reprezentanci organizacji pozarządowych,
• Przedstawiciele organizacji religijnych,
• Komitety społeczne zbiórek.

Wiemy. Zadajesz sobie teraz pytanie, w takim razie jak mogę zorganizować zbiórkę publiczną dla swojego dziecka. Przecież to niemożliwe. Tak samodzielnie pojedyncza osoba nie może założyć zbiórki o charakterze publicznym zgodnie z ustawą. Istnieje jednak rozwiązanie, dzięki któremu Twoje dziecko będzie mogło pozyskać środki na leczenie lub inne potrzeby.

Zanim rozpoczniesz akcję zbierania pieniędzy lub rzeczy załóż po prostu komitet społeczny takiej zbiórki. Poproś swoich przyjaciół, rodzinę lub znajomych i zbierz 3 osoby dorosłe mające pełną zdolność do przeprowadzania czynności prawnych. Właściwie potrzeby jesteś Ty, drugi rodzic dziecka i na przykład babcia. Napisz ręcznie lub wydrukuj akt założenia komitetu zbiórki publicznej, opisz, w jakim celu go powołujecie, a na koniec podpiszcie dokument. To wszystko. Teraz możesz już przejść do formalności związanych z rejestracją zbiórki publicznej.

Jaki cel podać, by był zgodny z ustawą o zbiórkach publicznych?

Skoro już wiesz, że możesz zbierać publicznie pieniądze dla Twojego dziecka, zanim zgłosisz zaplanowaną akcję charytatywną, zrozum, na jakie cele możesz ją zorganizować. Po pierwsze Twoja zbiórka nie może dotyczyć jakiegokolwiek celu. Musi być zgodna z katalogiem zadań publicznych. Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, art. 4 ust. 1 mówi o tym, jakie działania mogą być wspierane przez zbiórki publiczne.

Przemyśl zatem dobrze cel, który opiszesz w zgłoszeniu. Musi od dotyczyć m.in. jednego z poniższych zadań:

1. Wsparcia niepełnosprawnych.
2. Wsparcia dzieci.
3. Wsparcie osób wykluczonych.
4. Działań dotyczących zdrowia.
5. Działalności charytatywnej.
6. Działań dotyczących nauki.
7. Przeciwdziałaniu skutkom klęsk żywiołowych.
8. Promocji ekologii i ochrony środowiska.
9. Inicjatyw kultury.
10. Działalności religijnej.
11. I wielu innych celów (opisujemy je dokładnie w artykule na blogu agencji My Wspieramy).

Czy można zmienić cel zbiórki publicznej w trakcie prowadzenia akcji?

Najlepiej, abyś miał jasno sformułowany cel, już na początku akcji zbierania pieniędzy i zrealizował go do końca. Jednak bywają w sytuacje nieprzewidziane, stąd wynika możliwość zmiany celu zbiórki publicznej. Aby tego dokonać, musisz jednak ponownie zgłosić zbiórkę.

Kiedy nie będziesz mógł osiągnąć celu podanego w zgłoszeniu lub zaistnieje sytuacja, że nie będziesz mógł kontynuować zbiórki na wcześniej zgłoszony cel, masz możliwość przeznaczenia zebranych do tej pory środków na inne zadania. Ważne jednak aby pokrywały się one z katalogiem celów publicznych.

Przykład
Uruchomiłeś zbiórkę publiczną na operację kardiologiczną dziecka w USA. Niestety nie zebrałeś odpowiedniej ilości pieniędzy. Pozyskane środki możesz jednak przeznaczyć na opłacenie wszystkich innych kosztów leczenia i rehabilitacji Twojego dziecka w Polsce.

Co sprawi, że zbiórka publiczna będzie legalna?

O legalności zbiórki będzie decydowało, czy dokonasz odpowiednich formalności. Na początek, jak pisaliśmy wcześniej, załóż komitet społeczny zbiórki lub jeśli to jest możliwe, nawiąż kontakt z Fundacją lub stowarzyszeniem, które zdecydują się przeprowadzić zbiórkę publiczną właśnie dla Twojego dziecka. W tym momencie nie pomyl zbiórki charytatywnej innego typu, prowadzonej przez beneficjentów fundacji, ze zbiórką publiczną.

Gdy będziesz chciał wystawić puszki w określonych miejscach, musisz wcześniej skonsultować się z ich właścicielami lub reprezentantami. Gdy pozyskasz już odpowiednie zgody, zgłoś z wyprzedzeniem zaplanowaną zbiórkę do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zarejestrowanie zbiórki umożliwi Ci pozyskanie jej numeru. Będziesz mógł wtedy wydrukować identyfikatory, dla które osób włączą się w akcję i będą kwestowały na rzecz Twojego dziecka. Dzięki publikacji i zgodzie Ministerstwa będziesz mógł także wykazać w trakcie zbiórki służbom kontrolnym jej legalność.

Gdzie zgłasza się zbiórki publiczne?

Niezależnie od tego, kto jest organizatorem, każdą zbiórkę publiczną trzeba zgłosić na rządowym Portalu Zbiórek Publicznych. Jeśli chcesz złożyć zgłoszenie w imieniu komitetu społecznego, będziesz musiał dołączyć akt założycielski. Natomiast swój wniosek powinieneś przesłać drogą pocztową na dedykowanym formularzu lub dokonać rejestracji elektronicznie.

Miej to na uwadze, że zbiórkę możesz zacząć dopiero wtedy, gdy zostanie ona opublikowana.

Kiedy zgłoszenie zbiórki publicznej nie będzie opublikowane?

Jeśli dobrze przemyślałeś cel zaplanowanej zbiórki i dobrze go opisałeś, nie powinieneś mieć problemów z akceptacją swoich działań na rzecz dziecka. Napotkasz natomiast na problemy i Twoje zgłoszenie zostanie potraktowane odmownie, jeżeli:

• Cel Twojej zbiórki mieści się poza katalogiem zadań publicznych i nie jest dobrze opisany.
• Jeśli to jest kolejna Twoja zbiórka, a poprzedniej nie rozliczyłeś ministerstwo oddali Twój wniosek.

Czy zbiórkę publiczną trzeba rozliczać?

Ustawa nakłada na organizatora zbiórki publicznej konieczność złożenia sprawozdania z przeprowadzonej akcji. Zatem kiedy już dobiegnie końca krótkoterminowa zbiórka, przejdź do jej rozliczenia. Możesz zrobić to dokładnie tą samą drogą, którą dokonałeś zgłoszenia. Pamiętaj o obowiązujących terminach. Zależą one od czasu trwania zbiórki oraz rodzaju organizatora.

Czy poniosę konsekwencje za brak zgłoszenia zbiórki publicznej?

Kiedy wychowujesz chore lub niepełnosprawne dziecko, nie potrzebujesz dodatkowych kłopotów. Dlatego zadbaj o zgłoszenie zbiórki publicznej, którą planujesz. Uchroni Cię to przed poważnymi konsekwencjami i sprawi, że Twoja zbiórka będzie legalna. W oczach darczyńców staniesz się jednocześnie wiarygodny.

Co jednak może się stać, gdy nie zgłosisz i przeprowadzisz działanie o charakterze zbiórki publicznej? Przede wszystkim możesz dostać dotkliwą karę finansową. Poza tym utracisz pozyskane w nielegalny sposób pieniądze oraz przedmioty od darczyńców.

Jakie są różnice między wszelkimi zbiórkami charytatywnymi a zbiórkami publicznymi?

Wielu ludzi poszukuje obecnie pomocy w przestrzeni społecznej. W mediach społecznościowych, na ulicach i różnych innych miejscach możesz napotkać apele o pomoc różnego typu. Zanim przejdziesz do organizacji zbiórki na rzecz własnego dziecka warto, abyś dowiedział się, jakie są różnice między zbiórką publiczną a innego typu akcjami charytatywnymi.

• Już wiesz, że zbiórka publiczna musi spełnić 3 warunki: mieć odpowiednią formę, cel i miejsce kwestowania. Po tego typu zbiórce nie pozostają żadne ślady, które mogłyby udokumentować obieg pieniędzy.
• Wszelkie inne zbiórki, niezależnie czy są to akcje prywatne, czy publiczne, które wiążą się z przekazywaniem pieniędzy na konta osób prywatnych lub instytucji, nie mają charakteru zbiórki publicznej. Zazwyczaj, jeśli organizatorem jest organizacja pozarządowa lub platforma crowdfundingowa swoim beneficjentom udziela informacji o zasadach przekazywania gotówki, opłatach własnych i podatkach. Po tych zbiórkach powstaje ślad w postaci przelewów, SMS-ów, wpłat lub spis darów.

Jakie typy działań nie są zbiórkami publicznymi?

Jeśli po Twojej zbiórce w miejscu publicznym pozostaje ślad obiegu gotówki lub rejestr darowizn, to działanie to nie będzie zbiórką publiczną. Nie jest nią:

1. Apelowanie o wpłaty na własne konto.
2. Wpłata na konta organizacji pozarządowych w ramach prowadzonej zbiórki.
3. Zbieranie pieniędzy przez wirtualne platformy.
4. Wysyłanie SMS-ów charytatywnych.
5. Zbiórki w małym gronie rodziny lub znajomych.
6. Organizowanie loterii fantowych lub pieniężnych.
7. Sprzedaż przedmiotów na aukcjach charytatywnych.
8. Sprzedaż przedmiotów małej wartości w formie cegiełek.
9. Zbiórki pieniędzy przeprowadzane na terenie kościołów na cele religijne.

O czym powinien wiedzieć rodzic, zanim przeprowadzi zbiórkę publiczną dla swojego dziecka

Zbiórka publiczna może być dobrym rozwiązaniem, abyś zebrał środki finansowe lub sprzęt, ewentualnie inne rzeczy potrzebne Twojemu dziecku. Nie bój się formalności związanych ze zgłoszeniem akcji. Wystarczy trochę pomyśleć i założyć własny komitet społeczny. Będzie on zbierał środki na leczenie, rehabilitację, sprzęt medyczny lub ortopedyczny i inne potrzeby, które wiążą się problemami Twojego dziecka. Do założenia komitetu potrzebujesz jeszcze 2 osoby dorosłe.

Każdą zbiórkę publiczną zgłaszaj na Portalu Zbiórek Publicznych i tam też ją rozliczaj zgodnie z terminami. To przełoży się na legalność Twoich działań i zabezpieczy Twoje prawa w razie kontroli.

Zanim zdecydujesz się, jakiego typu zbiórkę przeprowadzić przemyśl, co jest korzystniejsze. Różnice w akcjach charytatywnych wszelkiego typu i zbiórkach publicznych są dosyć istotne. Niezależnie co wybierzesz, życzymy Ci powodzenia oraz tego, aby Twoja każda akcja osiągnęła zaplanowany cel.